Meaisínfhoghlaim

 Le hEoghan Mac Conaill Óig

San aoi-léacht dheireanach den seimeastar labhair Dr Eoin Hurrell leis an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais faoin meaisínfhoghlaim.

Seans nár chuala sibh an focal ‘meaisínfhoghlaim’ riamh cheana, ach tá gach seans go raibh tionchar aige oraibh am éigin i ngan fhios daoibh féin.

Ar tharla sé riamh gur mhol Netflix scannán daoibh a bhí díreach ceart?

Ar éirigh le Amazon leabhair nua a thairiscint daoibh, a bhí ag teacht le bhur gcuid ábhar spéise féin?

An bhfuil aithne beaganín rómhaith ag Facebook oraibh?

Má tá, is amhlaidh go raibh teagmháil agaibh cheana féin leis an meaisínfhoghlaim.

Tá an mheaisínfhoghlaim i measc na bhforbairtí teicneolaíochta is úire dá bhfuil againn. Séard a dhéanann sí ná patrúin a aithint ar bhealach cliste i mbunachair mhóra sonraí. Nuair a aimsíonn ríomhairí patrúin i sonraí móra, is féidir leo a bheith ag foghlaim uathu, rud a fhagann go mbíonn an meaisín ag éirí níos cliste an t-am ar fad.

Tá rochtain ag ríomhairí an lae inniu ar na bunachair sonraí is mó a cruthaíodh riamh – an bailiúchán is mó patrún a taifeadadh riamh. Gach curadach a rinneadh riamh ar Google, gach postáil a thaitín le daoine riamh ar Facebook, gach rud a ceannaíodh riamh ar Amazon, gach scannán ar breathnaíodh riamh air ar Netflix, gach focal a aistríodh riamh ar líne, nó fiú gach turas a rinneadh le treoracha ó Google Maps. Tá taifeadadh déanta orthu sin uilig agus dá mhéad sonraí ar féidir le ríomhaire anailís a dhéanamh orthu, is ea is fearr atá aithne aige orainn.

Tá seantaithí againn anois ar na tascanna is simplí a bhaineann leis an meaisínfhoghlaim, mar shampla na scannáin nó na táirgí a mholtar dúinn ar shuíomh idirlín (Bíonn tionchar ag moltaí meaisínfhoghlamtha ar aon trian de na díolacháin a dhéantar anois ar Amazon). Baineann Google úsaíd aisti le do chuardach a thuar:

A fhad is a bhíonn muidne ag Googláil linn, tá tionscal na meaisínfhoghlama ag dul ó neart go neart, agus a chuid algartam ag éirí níos cruinne agus níos cliste i gcónaí.

Bhí Facebook agus Cambridge Analytica go mór i mbéal an phobail le déanaí toisc gur úsáideadh algartaim meaisínfhoghlama le hanailís a dhéanamh ar shonraí pearsanta úsáideoirí Facebook, chun próifíleanna a chrúthú dá bpearsantachtaí bunaithe ar na Cúig Thréith Mhóra Phearsantachta. Baineadh úsáid astu siúd le tionchar a imirt ar chinntí votála na n-úsáideoirí a bhí i gceist.

Tá Tesla agus gnólachtaí eile gluaisteán ag baint úsáid as an meaisínfhoghlaim chun gluaistéain gan tiománaithe a fhorbairt. Baintear úsáid as braiteoirí ar an ngluaistéain chun cuimhní digiteacha a chrúthú de na turais a dhéantar. Nuair a chuirtear sonraí GPS leis na cuimhní seo, cuirtear ar chumas an ghluaistéain a bhealach a aimsiú gan duine ar bith a bheith taobh thiar den roth stiúrtha.

I gcomhthéacs an chúraim sláinte, tá úsáid bainte as an meaisínfhoghlaim le hobráidí róbataice a dhéanamh, le diagnóis a dhéanamh ar ghalair agus le pacáistí cúram sláinte a mholadh don úsáideoir.

Tá córas creidiúintí sóisialta á fhorbairt ag Rialtas na Síne, a bhaileoidh gach cineál eolais (m.sh. cúrsaí sóisialta, airgid, sláinte, taistil, coiriúlachta, srl.) faoi shaoránaigh na tíre le chéile in aon chóras amháin.  Bainfear úsáid as algartaim meaisínfhoghlama le hanailís a dhéanamh ar an mbunachar sonraí ollmhór seo, chun ‘rátáil iontaofachta’ a thabhairt do gach saoránach.  Beidh tionchar ag an rátáil iontaofachta seo ar an gcead a bheith acu ithe i mbialanna áirithe, iasachtaí a fháil ón mbanc, úsáid a bhaint as an gcóras iompair phoiblí nó taisteal thar lear.

Anuas air sin, meastar go mbeidh 47% de phoist sna Stáit Aontaithe i mbaol sna blianta amach romhainn mar gheall ar an uathoibriú a bhainfidh leis an meaisínfhoghlaim.

Agus fás ag teacht ar na bunachair sonraí atá ar fáil agus ar chumas na meaisínfhoghlama, tá fás ag teacht freisin ar an bhfeasacht atá againn ar na himpleachtaí eitice a bhaineann leis na teicneolaíochtaí seo. Chuige sin, tá an tAontas Eorpach ag seoladh an Rialacháin Ghinearálta maidir le Cosaint Sonraí (GDPR). Is rialacha nua éigeantacha iad seo maidir le bailiú agus próiseáil sonraí daoine. Tá go leor taighde ar siúl ag ollscoileanna anseo in Éirinn, go háirithe anseo in DCU ar an meaisínfhoghlaim agus ar na ceisteanna eitice a bhaineann léi.

Ardaíonn an mheaisínfhoghlaim go leor ceisteanna. Céard atá i ndán don mhargadh fostaíochta? Conas is féidir sonraí pearsanta an phobail a phróseáil ar bhealach eiticiúil? An linn féin na cinntí a dhéanann muid, nó an bhfuil coráis dhigiteacha ag imirt tionchar orainn i ngan fhios dúinn féin? Ar cheart dúinn glacadh leis an meaisínfhoghlaim, chun séirbhisí poiblí a fheabhsú? Conas is féidir feasacht a ardú faoin meaisínfhoghlaim mar chuid den chorás oideachais? Ar cheart dúinn tarraingt siar beaganín ó chuid de na teicneolachtaí seo?

Ba cheart go mbeadh sé soiléir daoibh ag an bpointe seo gur ábhar uilíoch é seo agus nach leis an ríomheolaíocht amháin a bhaineann sé. Mar a dúirt Olivier Klein, ceannaire na dteicneolaíochtaí úra in Amazon, le déanaí, “machine learning is the new normal”.

Geallaim daoibh go gcloisfidh sibh go leor eile faoin meaisínfhoghlaim sna míonna agus sna blianta amach romhainn.  Molaim daoibh súil a choinneáil ar an dul chun cinn a dhéanfar sa réimse seo, go háirithe mar gheall ar an dlúthbhaint atá aige le forbairt na hintleachta saorga.

Lean an obair atá ar siúl ag Dr Eoin Hurrell @eoinhurrell agus @CohortHQ.

Le hEoghan Mac Conaill Óig, léachtóir le Gnó in Fiontar & Scoil na Gaeilge. (eoghan.mcconalogue@dcu.ie nó @macconailloig ar Twitter)

Ag obair sna meáin chumarsáide

le Caoimhe Ní Chathail (Iar-mhac léinn)

Gaeilge & Iriseoireacht, DCU

Bhí me san idirbhliain nuair a chuala mé iomra ar an chúrsa ‘Gaeilge agus Iriseoireacht’ in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agus bhí a fhios agam gur sin go díreach an cúrsa domsa. Slí bheatha sna meáin a bheith uaim, na meáin Ghaeilge go háirithe.

D’fhreastail mé ar Ghaelscoil agus ar Ghaelcholáiste i Leitir Ceanainn agus bhí dúil mhillteanach agam sa Ghaeilge agus achan rud a tháinig léi – cultúr, féiniúlacht, oidhreacht agus pobal.

I rith na trí bliana gur chaith mé in DCU, bhain mé sult go háirithe as na ranganna praiticiúla a bhí agam. Bhí réimse leathan ábhar mar chuid den chúrsa agus mhothaigh mé gur céim fhiúntach a bhí ann.

Ní amháin go raibh muid ag foghlaim faoi litríocht agus stair na Gaeilge ach bhí iriseoireacht á mhúineadh dúinn, inár dteanga féin.

Le post a fháil sna meáin áfach, tá níos mó ná obair an tseomra ranga de dhith. Bhí an t-ádh orm gur fhreastail mé ar DCU agus go raibh cuid mhór deiseanna praiticiúla ar fáil san ollscoil.

Bhí mé i mo bhall gníomhach den ‘Media Production Society’, agus buaicphointe de mo chuid ama in DCU ná an bhliain gur chaith mé mar cheann de bhainisteoirí DCUfm. Bhí an iliomad deiseanna againn ar an ollscoil a bheith cruthaitheach agus taithí fiúntach a fháil sula rachadh muid amach sa domhan mhór.

Is tréimhse ar dóigh é blianta na hollscoile triail a bhaint as rudaí úra agus glacadh le cibé deis a thagann i do threo. Rud amháin gur fhorbair mé féin agus mo chara Éadaoin Nic Mhuiris agus muid in DCU ná cainéail YouTube s’againn. Chuir muid tús le cainéal lán-Ghaeilge s’againn ‘Tusa Tube’ sa chéad bhliain agus d’éirigh linn clár teilifíse do pháistí ar TG4 a fháil mar gheall air. Is fiú an obair sa bhreis!

D’obair mé ar chlár Bhláthnaid Ní Chofaigh ar Raidió na Gaeltachta i rith na tríú bliana agus chaith mé ceithre mhí le linn an tsamhraidh ansin ag obair leo mar chuid de INTRA.

Is fáth ann féin é INTRA le freastal ar DCU. Tá luach ollmhór le taithí a fháil san áit oibre a bhaineann le do chúrsa. D’fhoghlaim mé cuid mhór faoi ghairm an raidió, d’fhorbair mé mo chuid scileanna, fuair mé deiseanna iontacha ar nós ‘Cormac ag a Cúig’ a chur i láthair agus fuair mé an deis scéalta daoine iontacha a insint.

Is am ciotach é an tréimhse roimh duit do chéad phost a aimsiú.

Rinne mé neart agallamh i rith an tsamhraidh sin agus d’éirigh liom dhá phost a fháil!

Go lánaimseartha, tá mé ag obair anois mar fhísiriseoir leis an suíomh nuachta meoneile.ie i mBéal Feirste. Fosta, is tuairisceoir mé do Nuacht TG4 agus RTÉ i nGaillimh agus i mBaile Átha Cliath nuair atá bearna sa sceideal acu. Don chuid is mó oibrím daofa ag an deireadh seachtaine agus is iontach an deis í. Bhí mé i gcónaí ag iarraidh seal a chaitheamh a bheith i mo thuairsceoir nuachta agus is iomaí scéal beag agus mór atá clúdaithe agam le bliain go leith!

Tá taithí leathan faighte agam le Meon Eile. Mar fhísiriseoir bíonn ort achan rud a dhéanamh – scéalta a aimsiú, ceamradóireacht a dhéanamh, agallaimh a chur, físeáin a chur in eagar agus scéalta a scríobh. I gCúige Uladh a bhím don chuid is mó agus ní bhíonn aon lá cosúil lena gcéile.

Tá pobal na Gaeilge ann, tá a fhios againn uilig sin go maith agus nach iontach an pobal é? Nach bhfuil an t-ádh dearg ormsa mar sin go mbíonn an deis agam am a chaitheamh i gcuideachta na ndaoine sin go rialta, ardán a thabhairt do scéalta s’acu agus a bheith mar chuid den tseirbhís chraoltóireachta gur throid siad ar a son?

Is iontach an rud é éagsúlacht na meán. Chomh maith leis an dá phríomh phost atá agam, bím le cloisteáil ar Raidió na Gaeltachta go minic, tá clár agam ar Raidió Fáilte, bím ag vlagáil do BBC Gaeilge agus bíonn an oiread deiseanna eile thart orm.

Sna meáin bíonn an post deacair, strusmhar, lán brú ach fosta bíonn sé éagsúil, bríomhar, spreagúil, corraitheach ….

Cá bhfios go díreach caidé atá romhaim. Ba bhreá liom tuilleadh cur i láthair agus léiriú a dhéanamh amach anseo ach tá mé ag baint sult as an turas faoi láthair. Is breá liom a bheith ag obair sna meáin agus beidh mé buíoch go deo as an taithí agus na deiseanna a bhí agam in DCU a thug go dtí an áit ina bhfuil mé inniu.

 

Ní chruinníonn cloch reatha caonach

Le hEoghan Mac Conaill Óig

An duine atá doicheallach roimh athruithe, an duine a chloíonn leis an seanrud céanna i gcónaí, an duine nach bhfuil sásta fás agus forbairt, ní fada a mhairfidh sé.  Sin a mhaígh an ceannaire airm neamhchloíte, Sun Tzu, ina leabhar iomráiteach, The Art of War, breis is 2000 bliain ó shin.

Caife agus Sun Tzu

Cuireadh béim ar an tábhacht seo a bhaineann leis an tsolúbthacht agus leis an toilteanas athrú i bpíosa cainte faoin mbainistíocht straitéiseach a thug Dave Smyth, úinéir agus bunaitheoir Ebb & Flow Coffee agus Full Circle Roasters don rang MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais le déanaí.

Bíonn pleananna straitéiseacha againn inár saol féin go minic.  I gcás Dave, mar shampla, roinnt blianta ó shin, bhí sé ag obair mar innealtóir sibhialta, ach ba é mian a chroí i gcónaí é go mbeadh sé féinfhostaithe lá breá éigin.  Nuair a thosaigh an cúlú eacnamaíochta, thapaigh Dave an deis filleadh ar an ollscoil agus céim mháistreachta a bhaint amach sa bhainistíocht ghnó.  Le linn na tréimhse sin, d’fhorbair Dave líonra a thug an misneach dó an sprioc sin a bhaint amach.  Thosaigh sé ag obair mar chomhairleoir gnó agus fuair sé conarthaí le comhlachtaí ar nós Microsoft.  Choinnigh sé a shúile agus a chluasa ar oscailt, agus nuair a tháinig deis aníos le gnó caife a bheith aige, bheartaigh sé dul sa tseans agus an deis a thapú.  Bhí a mhian bainte amach aige ar deireadh.  Bhí sé féinfhostaithe.  Mar a dúirt sé féin, bhí sé tar éis teacht Full Circle.

Inniu, tá an gnó ag plé le 12 díoltóir, ar nós Fallon & Byrne.  Tá siopa caife amháin aige agus ceann eile ar na bacáin.  Agus tá cáil bainte amach aige mar chomhairleoir do thionscnaimh nua eile atá ag iarraidh briseadh isteach sa mhargadh.  Cé na ceachtanna is féidir a fhoghlaim uaidh seo?

Ach an oiread lena scéal pearsanta, tá an tsolúbthacht agus an toilteanas athrú lárnach i scéal gnó Dave. Go luath sa scéal sin, bhí plean ag Dave agus ag a pháirtí gnó an dara siopa caife a oscailt, ach bhí orthu tarraingt amach nuair a chonacthas dóibh go raibh an plean ró-uaillmhianach róluath.  Thug sé seo orthu athbhreithniú a dhéanamh ar straitéis an ghnó agus ar an ráiteas misin a bhí acu.  Ba róstóirí iad ar an gcéad dul síos, agus bhraith siad gur cheart dóibh díriú air sin le linn na tréimhse tosaigh sin. Trí bheith ag díriú ar luach an ghnó ar an gcaoi sin, bhí siad in ann díriú ar chroí-láidreachtaí an chomhlachta a fhorbairt.

Agus tuiscint níos soiléire acu ar a ráiteas misin, thosaigh Dave agus a pháirtí ag tabhairt lámh chúnta dá gcuid iomaitheoirí. Bhí comhlachtaí nua ag teacht ar an margadh agus bhí comhairle agus treoir ag teastáil uathu. In ionad dul san iomaíocht leis na comhlachtaí nua seo, bheartaigh Dave agus a pháirtí cabhrú leo. Mar a duirt sé féin – a rising tide lifts all boats!

Is cosúil gurbh é an cinneadh ceart é. De réir mar a shín siadsan lámh chúnta i dtreo na n‑iomaitheoiri, bhí an cúnamh céanna ar fáil i gcónaí do Ebb & Flow agus do Full Circle Roasters nuair a bhí sé ag teastáil. Má bhí inneall róstala as feidhm, thángthas i gcabhair orthu. Má bhí léargas margaidh ag teastáil, bhí sé ar fáil. Ní haon ionadh é go bhfuil cultúr seo na cómhalartachta (reciprocity) tar éis dul chun sochair dóibh. Tá sé léirithe ag Tamir et al. (2011) tríd an scanadh néareolaíoch, go gcuireann an chómhalartacht le leibhéal an dopaimín san inchinn, rud a fhágann gur straitéis fhiúntach ghnó atá ann.

Síltear go minic gur ealaín dhorcha í an straitéis sa chaoi is gur beag duine a n-éiríonn leo tuiscint ná máistreacht a fháil uirthi.  Is trua le Henry Mintzberg, scoláire mór le rá ar chúrsaí straitéise, an bhéim a chuirtear go minic ar an mionanailís straitéiseach, agus ar a laghad aitheantais a thugtar don chruthaitheacht agus don tsolúbthacht. Maíonn seisean gur cheart don straitéis macalla a dhéanamh ar an ngnáthshaoil.  Is eiseamláir de seo é scéal Dave agus an rath atá ar Ebb & Flow agus ar Full Circle Roasters: is féidir linn ar fad a bheith ag athrú; is féidir linn ar fad díriú ar ár gcuid spriocanna agus is féidir linn ar fad tairbhe a bhaint as an gcómhalartacht.  Is féidir leis an ngnáthphobal agus le lucht an ghnó foghlaim uaidh seo.

Dave Smyth agus cuid den MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais

Lean an obair atá ar siúl ag Dave @daviesmyth 

Le hEoghan Mac Conaill Óig, léachtóir le Gnó in Fiontar agus Scoil na Gaeilge. (eoghan.mcconalogue@dcu.ie nó @macconailloig ar Twitter)

Lámhscríbhinn Ghaeilge i mBostún

The Gallagher family commonplace book: Scéal na lámhscríbhinne

An Dr Pádraig Ó Liatháin

Thugas caint in ollscoil Harvard i mBostún ag tús Dheireadh Fómhair, agus a fhad is a bhíos sa chathair álainn sin, bhí an deis agam cuairt a thabhairt ar Boston College, áit a bhfuil leabharlann John J. Burns, ceann de na leabharlanna is fearr i Meiriceá Thuaidh don Léann Éireannach. Tá 14 lámhscríbhinn Ghaeilge i seilbh na leabharlainne, agus is san ochtú agus sa naoú céad déag a scríobhadh formhór na lámhscríbhinní seo.

Leabharlann John J. Burns

Nuair a bhíos ansin, tháinig leabharlannaí chugam le seanleabhar ar a thug sí “An Gallagher family commonplace book” (leabhar sléachtanna bunúsacha). D’iarr sí orm sracfhéachaint a chaitheamh air toisc nach bhfuil léann na lámhscríbhinní ar éinne san ollscoil sin faoi láthair.  Tá an lámhscríbhinn shuntasach seo i seilbh Boston College le tamall beag, ceannaithe ó dhíoltóir leabhar uathúil.

De réir gach dealraimh, tosaíodh an lámhscríbhinn i gContae Dhún na nGall sa dara leath den ochtú céad déag, agus cuireadh léi thar na glúntaibh trasna an Atlantaigh i gcathair Nua-Eabhrac, anuas go dtí deireadh an naoú céad déag. Is i nGaeilge atá formhór na lámhscríbhinne seo scríofa, ach tá sleachta Laidine agus Béarla ann chomh maith. Tá an pheannaireacht inti slachtmhar agus soléite den chuid is mó, le roinnt leideanna de chanúint Uladh sa ré Iar-chlasaiceach.

Príomhscríobhaí na lámhscríbhinne seo ná fear darb ainm Charles Gallagher, dochtúir leighis, ach tá sínithe eile ann chomh maith, ina measc Hugh Reilly as Béal Átha Seanaidh i gContae Dhún na nGall, agus luaitear logainmneacha eile sa chontae céanna.

Blas ar a bhfuil sa lámhscríbhinn:

Scéalta próis agus aistí filíochta is mó atá inti, agus is díol suntais go leor acu. Mar shamplaí den phrós, tá an scéal Artúrach ón 15ú haois, Eachtra An Mhadra Mhaoil, tá na scéalta Fiannaíochta Feis Tí Chonáin agus Bruíon Céise Corainn, agus an scéal grinn Ultach ón 17ú céad Mac na Míchomhairle. Ó thaobh na filíochta de, an ceann is suntasaí ná an dán polaitiúil ‘Tuireamh na hÉireann’, ar ceann de na haistí is tábhachtaí sa chanóin atá againn í, dán a ghlac áit Foras Feasa ar Éirinn le Seathrún Céitinn de réir a chéile sa traidisiún cóipeála.

 Tá a thuilleadh sa lámhscríbhinn a bhaineann le heolas pearsanta ar mhuintir Uí Ghallachóir: básanna agus breitheanna clainne agus gaolta leo sa dá thír, foirgnimh ar leo iad i Nua Eabhrac, uachtanna, agus fiú oidis ar conas béilte breátha a réiteach!

Braithim go raibh an t-ádh dearg orm an lámhscríbhinn seo, a bhí i seilbh phearsanta ar feadh i bhfad, a aimsiú agus a scagadh. Tá rún agam filleadh ar Bhostún an bhliain seo chugainn lena thuilleadh taighde a dhéanamh, agus tá maoiniú faighte agam ó choiste taighde DCU len é sin a dhéanamh.  Tabharfaidh an lámhscríbhinn seo léas dúinn, ní hamháin ar shaíocht na Gaeilge, agus ar thraidisiún liteartha Dhún na nGall, ach ar Ghaeil-Mheiriceánacha Nua-Eabhrac thar chúpla céad bliain, daoine a raibh sé tábhachtach dóibh an nasc leis an tír is an teanga dhúchais a choimeád beo.

An Dr. Pádraig Ó Liatháin, in Ollscoil Harvard.

 

Anailís Seintimint: Luach tairbheach dearcthaí agus mothúcháin daoine a mheas

Gnéithe bunúsacha de chaidrimh dhaonna iad dearcthaí agus mothúcháin.  Mar gheall air seo, má bhíonn sé de chumas againn dearcthaí agus mothúcháin daoine eile a mheas, bíonn tionchar dearfach aige sin ar na caidrimh shóisialta a bhíonn againn leo.  Má tá sé sin fíor faoi chaidrimh phearsanta, bíonn sé fíor go minic freisin i saol an ghnó.  Más féidir le comhlacht dearcthaí agus mothúcháin a chuid custaiméirí a mheas go cruinn, rachaidh sé chun tairbhe dó.

Elaine Beirne ag tabhairt cur i láthair faoi Anailís Seintimint do rang an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais

Is teachtaireacht í seo a thug Elaine Beirne (mac léinn dochtúireachta in Fiontar agus Scoil na Gaeilge) le déanaí do mhic léinn an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais.  Tá cultúr Web 2.0 i réim anois, agus 2.5 billiún duine ar fud an domhain ceangailte trí ardáin shóisialta ar nós Facebook, Instagram agus Twitter.  Leis seo, tá daoine ag roinnt a gcuid tuairimí, dearcthaí agus mothúchán ar an idirlíon ag ráta nach bhfacthas riamh cheana i stair an chine dhaonna.  Mar shampla, cruthaítear eicsibheart amháin sonraí gach 6 huaire an chloig. Is ionann seo agus an t-ábhar clóite ar fad atá i Leabharlann Comhdhála na Stát Aontaithe iolraithe faoi 20,000, nó gach focal atá ráite ag an gcine daonna riamh!  Trí anailís a dhéanamh ar an téacs seo ar fad, is féidir patrúin in úsáid na teanga a aithint, agus naisc a fheiceáil idir sin agus tuairimí agus dearthaí an phobail.

Tuigeann comhlachtaí an luach a bhaineann leis seo agus tá siad i ndianiomaíocht lena chéile le bunachar na sonraí móra a threabhadh le teacht ar thuairimí an tomhaltóra.  Bíonn tairbhe nach beag le baint as mianadóireacht sonraí, mar shampla, má phostálann tomhaltóirí eolas úsáideach faoi na laigí a bhaineann le táirgí, is féidir le comhlachtaí na táirgí sin a leasú dá réir.  Is féidir le comhlachtaí tacaíocht a chur ar fáil do chustaiméirí de réir mar is gá, agus íomhá díobh féin a chur chun cinn de réir mar a thaitneoidh leis an spriocmhargadh.  Cuimhnígí ar an gcuntas Twitter atá ag Ryanair nó Paddy Power, mar shampla.

Ní hiad lucht an ghnó amháin a úsáideann anailís seintiminte.  Tá lucht na polaitíochta á húsáid le tuiscint níos fearr a fháil ar na toghthóirí agus ar conas dul i bhfeidhm orthu . Tá seirbhísí éigeandála á húsáid tar éis tubaistí móra chun ceantair a aithint a bhfuil cabhair ag teastáil uathu, agus chun riachtanais éigeandála a thuar. Táthar tar éis úsáid a bhaint aisti chun an stocmharagadh a thuar agus fiú chun tuiscint a fháil ar choimhlint mhíleata in Gaza.

Ní hé go bhfuil máistreacht againn go fóill ar conas seintimint ar líne a mheas.  Is féidir leis an duine daonna dearcthaí agus mothúcháin a thuiscint, fiú nuair a chuirtear in iúl iad ar bhealach indíreach, caolchúiseach, agus bunaithe ar chomhthéacs.  Tá go leor le foghlaim ag meaisíní go fóill áfach maidir leis an searbhas, an mílitriú, giorrúcháin agus béarlagair.  Tá sé seo tábhachtach go háirithe maidir le muintir na hÉireann.  Mar shampla, cén tuiscint a bhainfeadh meaisín as frása ar nós “tis fierce mild”!?

Elaine Beirne agus rang an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais

Lean an taighde atá ar siúl ag Elaine @elaine_beirne

Le hEoghan Mac Conaill Óig, léachtóir le Gnó in Fiontar agus Scoil na Gaeilge. (eoghan.mcconalogue@dcu.ie nó @macconailloig ar Twitter)

Suíomh nua dúchas.ie agus Bailiúchán Grianghraf seolta ag Joe McHugh T.D.

Sheol Príomh-Aoire an Rialtais agus Aire Stáit don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOileáin, Joe McHugh T.D., suíomh athdheartha dúchas.ie agus leagan digitithe de Bhailiúchán Grianghraf Chnuasach Bhéaloideas Éireann ag ócáid i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann ar an 26 Meán Fómhair.

Rinneadh suíomh nua a dhearadh le freastal ar na hacmhainní agus feidhmeanna breise a cuireadh le suíomh dúchas.ie ó seoladh den chéad uair ag deireadh 2013 é. Is é an Bailiúchán Grianghraf an acmhainn is déanaí a cuireadh leis an suíomh. Tá c.10,000 grianghraf ón gCnuasach digitithe, catalógaithe agus curtha ar fáil ar dúchas.ie. Baineann cuid mhaith de na grianghraif le tús an fichiú haois agus tá grianghraif ann a thóg idir ghrianghrafadóirí gairmiúla, bhailitheoirí Choimisiún Béaloideasa Éireann agus daoine eile. Tá na grianghraif rangaithe de réir 14 ábhar a chlúdaíonn féilte, toibreacha beannaithe, lonnaíocht, an pobal, cluichí & caithimh aimsire agus bailiú an bhéaloidis, ar ndóigh, agus go leor eile.

(Foinse: https://www.duchas.ie/en/cbeg/35581)

Tá obair an Choimisiúin le brath i ngrianghraif de scéalaithe mór le rá ar nós Seán Ó Conaill, Peig Sayers agus Tomás Ó Criomhthain. Chomh maith leis sin, tá bailiúchán breá grianghraf a thóg Michael J. Murphy le linn dó bheith ag bailiú béaloidis go háirithe i gCo. Aontroma, Ard Mhacha agus Lú. Cé gur fíor a rá go bhfuil béim ar leith ar shaol na tuaithe ní dhearnadh faillí i mbailte agus i gcathracha na tíre. Baineann formhór na ngrianghraf uirbeach le Baile Átha Cliath agus go háirithe le tionscnamh bailithe béaloidis a tharla i dtús na 1980idí. Tá taifead spéisiúil déanta de na daoine, de na háiteanna agus de ghnéithe éagsúla de shaol na hardchathrach.

Dr Katie Ní Loingsigh, Eagarthóir Taighde

 

MVP: FITFLICK AR CUAIRT AR AN MSC

Tá ciall faoi leith ag MVP (most valuable player) sa chispheil ach ní raibh Damilare Olowoniyi ó FitFlick.ie ag tagairt do laochra móra an spóirt, ar nós Lebron James nó Steph Curry, sa chur i láthair a rinne sé do mhic léinn an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais.  Minimum Viable Product, nó an íos-seirbhís gur féidir le comhlacht nua a chur ar fáil do chustaiméirí, a bhí i gceist aige agus é ag míniú bóthar fáis Fitflick. Rianaigh sé na castaí agus na ceisteanna éagsúla a raibh ar an gcomhlacht nua-bhunaithe plé leo agus iad ag iarraidh suíomh idirlín agus aipeanna a sholáthar don mhargadh. Mhínigh sé an tábhacht a bhaineann le heolas a bhailiú ó úsáideoirí agus an dóigh go n-úsáideann siad na sonraí seo le barrfheabhas a chur ar an tseirbhís, ar an dearadh agus, níos tábhachtaí fós, ar an tsamhail ghnó.

Cuireadh neart ceisteanna ar Damilare agus bhí sé soiléir go raibh dianmhachnamh déanta aige ar na deiseanna infheistíochta, maoinithe agus fiú bealaí éalaithe ón ngnólacht atá ann do bhunaitheoirí comhlachtaí dá leithéid. Mhol sé an oiliúint a fuair sé in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agus an tacaíocht a fuair sé le tús a chur leis an ngnólacht. Labhair sé go muiníneach faoi na deiseanna chomh maith leis na bagairtí ach bhí sé soiléir ón méid a bhí le rá aige, go bhfuil deis ann. Tá súil againn go mbeidh rath ar Fitflick agus beidh an dul chun cinn á leanúint go géar againn.

Lean scéal na comhlachta ag @fitflick_., www.fitflick.ie

Le Dr Mairéad Nic Giolla Mhichíl, Ollamh Comhlach le Teicneolaíocht na Faisnéise &
Cathaoirleach ar an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais.

Déan teagmháil le Mairéad ag mairead.nicgiollamhichil@dcu.ie nó ag @1mngm ar Twitter

Máistreacht thairbheach do mhúinteoirí atá ag iarraidh dul chun cinn a dhéanamh

Déanann Neasa Ní Chonghaile, múinteoir meánscoile a mhúineann na hábhair Ceol agus Gaeilge cur síos faoin MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais a bhain sí amach i 2015, máistreacht pháirtaimseartha atá ar siúl i Fiontar, DCU

Neasa Ní Chonghaile i mbun ranga

Is múinteoir meánscoile mé leis na hábhair Ceol agus Gaeilge. Trí mo chuid laethanta sa choláiste, bhí spéis ollmhór i dTeicneolaíocht an Eolais agam i gcónaí agus bhain mé fíorthaitneamh as na modúil a dhírigh ar an Teicneolaíocht.

Bhí mé trí bliana ag múineadh i meánscoil i lár na tíre nuair a bheartaigh mé sos gairme a thógáil agus thug mé mo thriail ar an Astráil. Aisteach go leor, is san Astráil a chuala mé trácht ar an gclár MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais. Chuala mé faoi bhuntáistí an chúrsa agus an réimse leathan modúl a clúdaíodh ar an gcúrsa. Rinne mé roinnt fiosrúchán le hoifig Fiontar, DCU agus bhíodar an-chuidiúil liom. Bhí éileamh ar an gcúrsa i measc múinteoirí mar chuir sé feabhas ar a gcuid scileanna IT agus scileanna bainistíochta. Mheall an pointe seo mé chun an fhírinne a rá. Theastaigh uaim forbairt a dhéanamh ar mo chuid scileanna IT mar go raibh mé ag cur béim mhór ar an Teicneolaíocht i mo chuid theagaisc. Cinnte, ba bhuntáiste é an cúrsa a bheith curtha ar fáil trí Ghaeilge agus buntáiste eile go raibh tú ag díriú ar an nGnó freisin. Is beag cur amach a bhí agam ar chúrsaí Gnó mar is leibhéal an Teastais Shóisearaigh a bhí bainte amach agam san ábhar seo. Mar sin, bheinn ag cur le mo scileanna bainistíochta, scileanna atá fíorthábhachtach do lucht bainistíochta scoile. Rud eile a mheall mé ná go raibh Fiontar, DCU ag tairiscint scoláireacht do scoláirí a bhain amach ardmharcanna i mbliain a haon. An t-aon amhras a bhí orm ná an t-ualach oibre a bheadh i gceist leis an gcúrsa ó thaobh measúnuithe. Bhí struchtúr an chúrsa dearadh sa chaoi is go mbeadh deis ag mic léinn na measúnuithe a chomhlíonadh ag deireadh gach seimeastair. Ní raibh scrúduithe foirmeálta i gceist leis an MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais agus ba chúrsa dhá bhliain a bhí i gceist leis.

Léacht teicneolaíocht ar an MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais

Le mo thaighde déanta, bheartaigh mé iarratas a dhéanamh ar an gcúrsa tríd an gcóras CAO ón Astráil. D’fhill mé ar Éirinn agus mo phost i lár na tíre i mí Lúnasa agus cuireadh tús leis an gcúrsa i nDeireadh Fómhair. Bhí sé áisiúil go leor an cúrsa agus post lánaimseartha a dhéanamh ag an am céanna mar is cúig nó sé de Shathairn a bhíomar ar champas i DCU ó 10-4. Laethanta sách fada ach fuaireamar an-chuid oibre déanta le linn na tréimhse seo. I mbliain a haon rinneamar na modúil Margaíocht, Bainistíocht Straitéiseach, na hIlmheáin, Líonraí agus Ríomhthráchtáil. Sa chás nach raibh a dhóthain ama sna ranganna, chuir roinnt léachtóirí léachtaí ar líne ar fáil agus bhí an-tairbhe leo siúd. Bhí ualach oibre níos troime i gceist le roinnt modúl thar a chéile ó thaobh breis léitheoireachta de ach chuir sé seo go mór lenár dtaighde agus na measúnachtaí a bhí idir lámha. Bhain mé féin tairbhe ar leith as an modúl Margaíocht leis an Dr Emer Ní Bhrádaigh agus na hIlmheáin le Dáire McManus mar go raibh siad praiticiúil agus réadúil. Sa Mhargaíocht, d’fhéachamar ar straitéisí margaíochta agus ag deireadh an mhodúil, bhíomar in ann cás-staidéar a dhéanamh ar eagraíochtaí Gaeilge agus na modhanna margaíochta a mbaintear úsáid astu chun custaiméirí a mhealladh nó chun táirge/seirbhís a dhíol. Bhí sé suimiúil na straitéisí seo a chur i gcomhthéacs scoileanna agus iad ag déanamh margaíochta chun daltaí a mhealladh. Is modúl an-fhiúntach atá anseo do bhainisteoirí scoile. Bhí tasc gníomhach i gceist leis na hIlmheáin áit a raibh ar gach mac léinn físeán gearr a chur le chéile ag úsáid na teicnicí físeacha. Chuir Fiontar, DCU an trealamh taifeadta ar fáil dúinn agus bhí an-spraoi agam ag úsáid an cheamara GoPro don chéad uair. Bhí an modúl seo fiúntach do mhúinteoirí chun tionscadal físeach a dhéanamh ar scéal, dán, sraith pictiúr nó dráma.

I mbliain a dó, díríodh ar na modúil Ceannaireacht, Bainistíocht Acmhainní Daonna, Bunachar Sonraí & Bainistiú Acmhainní Digiteacha, Bainistíocht Tionscadal, Airgeadas agus Scairbhileoga agus Modhanna Taighde. D’fhoghlaim mé scileanna tairbheacha i gCeannaireacht leis an Dr Peadar Ó Flatharta ó thaobh na stíleanna éagsúla ceannaireachta a nglacann ceannairí, bainisteoirí nó fiú príomhoidí leo. Bhí tasc teagmhálach i gceist leis an modúl Bainistíocht Tionscadal faoi stiúir an Dr Emer Ní Bhrádaigh. Sa chomhthéacs praiticiúil seo, chuaigh mic léinn i dtaithí ar bhogearra Microsoft Project le tionscadal pearsanta a chur i gcrích. Mar mhúinteoir a bhíonn ag eagrú mórán imeachtaí i gcomhthéacs na scoile, bhain mé úsáid as na scileanna a ghnóthaigh mé sa mhodúl seo chun Seachtain na Gaeilge a reáchtáil sa scoil agus taithí den scoth a bhí ann. Bíonn taithí ag gach múinteoir ar acmhainní digiteacha a chruthú nó a úsáid, agus mar sin, bhain mé go leor ón modúl Bunachar Sonraí & Bainistiú Acmhainní Digiteacha leis an Dr Mairéad Nic Giolla Mhichíl. Bheartaigh mé mo thráchtas a dhíriú ar an réimse seo agus bhí an t-ádh liom Mairéad a bheith agam mar stiúrthóir tráchtais. Roinn sí a cuid saineolais agus am go flaithiúil mar stiúrthóir. Faoi stiúir agus treoir an Dr Mairéad Nic Giolla Mhichíl, scríobh mé tráchtas ar thionchar Acmhainní Oscailte Oideachais ar chleachtas comhroinnte múinteoirí Gaeilge Iar-Bhunscoile. Bhí brú níos mó ar mhic léinn sa bhliain seo ach go háirithe, mar go raibh tráchtas le scríobh roimh dheireadh mhí Lúnasa. Chomh maith leis sin, bhí níos mó measúnuithe le comhlíonadh ach b’fhiú go mór an infheistíocht. D’éirigh liom post nua a fháil i scoil a bhfuil an teicneolaíocht go mór chun cinn inti agus táim cinnte gur chabhraigh an MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais agus mo thráchtas liom é seo a bhaint amach.

Neasa ag fáil bronnadh céim i DCU leis an Dr. Peadar Ó Flatharta

Chríochnaigh Neasa an MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais (DC627) i 2015, máistreacht pháirtaimseartha a rítear i Fiontar, DCU. Is féidir iarrataisí a dhéanamh anois ar www.pac.ie ag úsáid an chód DC627. Le breis eolais a fháil faoin mháistreacht seo nó eolas faoina scoláireachtaí atá ar fáil déan teagmháil linn ar 01 7005614 nó fiontar@dcu.ie

Déan dul chun cinn i do ghairm le hiarchéim ó Fiontar, DCU

Tar éis dom an Ardteist a chur i gcrích, bheartaigh mé dul go hOllscoil na hÉireann, Gaillimh, agus tabhairt faoi BA Idirnáisiúnta sa nGaeilge agus sa bhFraincis. Díreach ina dhiaidh sin, rinne mé MA sa Nua-Ghaeilge agus táimse ag obair in earnáil na Gaeilge ó shin i leith. Cúpla bliain ó shin nuair a bhí athrú poist uaim bhí mé ag déanamh taighde maidir leis na féidearthachtaí éagsúla a bhí ar fáil dom. Cé go raibh taithí cuibheasach leathan agam bheith ag plé leis an nGaeilge i gcomhthéacsanna éagsúla (eagarthóireacht, taighde, teagasc agus obair óige), mheas mé go raibh bearnaí áirithe ag baint le mo réimsí saineolais agus dá mbeadh aon ghanntanas post san earnáil amach anseo go bhféadfainnse bheith i bponc. Thosaigh mé ag breathnú ar chúrsaí páirtaimseartha éagsúla agus sa deireadh chreid mé go mbeadh an MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais in Fiontar, DCU ina chabhair ollmhór dom dá mbeinnse ag iarraidh dul chun cinn gairme a dhéanamh. Anuas air sin, tá an-suim agam i gcúrsaí margaíochta agus ilmheán, agus sheas an dá mhodúl sin amach ach go háirithe dom.

 

Sílim go bhfuil an-tábhacht ag baint leis an margaíocht agus na hilmheáin do réimse leathan jabanna i láthair na huaire – in earnáil na Gaeilge agus taobh amuigh di araon. Feictear dom gur buntáiste mór don fhostaí é bheith inniúil sna réimsí seo. Bhain mé an-tairbhe agus taitneamh as an dá mhodúl úd agus bainimse úsáid as roinnt mhaith den eolas teoiriciúil agus praiticiúil a bhfuair mé le linn na léachtaí sa bpost reatha atá agam. Bímse ag plé le ceardlanna margaíochta a chur ar fáil do stiúrthóirí naíonra agus is mise atá freagrach as na cuntais meán sóisialta atá ag Gaelscoileanna Teo.

Tá sé de bhua ag an gcúrsa MSc i Gnó & i dTeicneolaíocht an Eolais go bhfaightear blaiseadh ar go leor ábhar éagsúil agus más suim leat aon cheann faoi leith gur féidir tuilleadh taighde a dhéanamh ann nó díriú air mar ábhar tráchtais ag deireadh na bliana. Ní heol dom aon chúrsa eile atá comhchosúil leis agus atá ar fáil go hiomlán trí mheán na Gaeilge. Toisc gur cúrsa páirtaimseartha é bíonn an mac léinn ábalta leanúint ar aghaidh ag obair go lánaimseartha freisin. Ní fhéadfainn féin an cúrsa a dhéanamh murach é sin agus cé go raibh sé dúshlánach bheith iomlán tiomanta don dá rud i gcónaí b’fhiú go mór an infheistíocht sa deireadh. Bíonn meascán maith modhanna teagaisc i bhfeidhm le linn an chúrsa freisin – obair ghrúpa, obair aonair, seimineáir gréasáin agus roinnt tionscadal. Anuas ar na saineolas a fhaightear sna léachtaí, sealbhaítear roinnt scileanna breise eile atá an-úsáideach don suíomh proifisiúnta agus a bhféadfadh bheith an-tarraingteach don bhfostóir. Sampla amháin de seo, ná tionscadal a chuir muid i gcrích faoi stiúir an Dr Emer Ní Bhrádaigh don mhodúl bainistíochta tionscadail. Bhí ar chuile mhac léinn tabhairt faoi tionscadal neamhspleách tiomsaithe airgid do charthanacht dá rogha féin. Taithí den scoth a bhí ann ag cur an saineolais theoiriciúil, a roinn Emer go flaithiúil agus go fíorshainiúil sna ranganna, i bhfeidhm i gcomhthéacs praiticiúil. Bhain muid úsáid as bogearra Microsoft Project agus táimse cinnte go ndeachaigh an tionscadal seo go mór chun leasa chuile mhac léinn sa rang.

Is oifigeach forbartha le Gaelscoileanna Teo. í Ciara Ní Bhroin. Chríochnaigh Ciara an dioplóma iarchéime ar an  MSc i nGnó & i dTeicneolaíocht an Eolais le Fiontar, DCU, ag deireadh 2015. Le breis eolais a fháil faoin iarchéim seo maraon le scoláireachtaí atá ar fáil déan teagmhail linn ag fiontar@dcu.ie nó 01 700 5614.

Gníomhaíochtaí Spóirt do mhic léinn i DCU

Le Niall Mac Fheorais, mac léinn ar an BA Gnó agus Gaeilge, Fiontar, DCU

Is mise Niall Mac Fheorais, táim 20 bliain d’aois agus faoi láthair táim ag déanamh staidéir ar an gcúrsa, BA Gnó agus Gaeilge anseo le Fiontar, DCU. Tá an-suim agam in achan spórt go háirithe an rugbaí. Táim mar bhall den chumann rugbaí anseo in DCU. Táim ag imirt rugbaí ó aois an-óg le mo chlub áitiúil, Contae Cheatharlach ach chomh maith leis sin imrím leis an bhfoireann anseo i DCU. Is iontach an rud rugbaí a imirt leis an gcoláiste ach an rud is fearr faoi ná, ag bualadh le daoine nua agus ag cruthú cairdis leo.

An rud is mó a d’fhoghlaim mise ón am a thosaigh mé anseo i DCU ná nach áit é an coláiste gurb é an staidéar an t-aon rud a bhíonn ar siúl. Sea, tá sé fíorthábhachtach, ach tá liosta an-fhada de rudaí gur féidir leat a dhéanamh taobh amuigh den rang chomh maith. Tá club nó cumann do gach uile dhuine.

Nuair a thosaigh mé sa choláiste, theastaigh uaim spórt nua a imirt, chun píosa craic a bheith agam agus ar deireadh, roghnaigh mé friosbaí. Ba shlí iontach é bualadh le daoine, dul amach san aer fuar agus chomh maith leis sin píosa craic a bhí ann.

Molaim do gach duine a bheith mar bhall de chlub nó cumann éigin. Mar atá ráite agam cheana is slí iontach é bualadh le daoine agus chomh maith leis sin tá sé deas triail a bhaint as rud éigin nua.